(تصاویر) چند شب در اتوبوس رویایی

وقتی هوا سرد است، گوشه و کنار تهران، زیر پل‌ها، نیمکت‌های پارک، ایستگاه‌های اتوبوس و حتی مقبره‌های شهر، سرپناهی برای بی‌خانمان‌ها و بی‌خانمان‌ها فراهم می‌کند. اما در هوای سرد، داشتن ساعاتی گرم برای خوابیدن چند ساعته در یکی از گران ترین مستعمرات جهان، تهران، آسان نبود و هنوز هم نیست. الان هم زمستان است و هم سرد! و تهران هر شب بی خانمان ها را با اتوبوس 24 ساعته می فرستد. به طور معمول هر شب این افراد به سختی به محل عبور اتوبوس های وحید می رسند تا از سرما یخ نزنند و اگر دور هم جمع شوند چند دقیقه با چشمان بسته می خوابند. این اتوبوس های سرد شب پر از زنان، مردان و حتی بچه های بی خانمان است که هر کدام داستان خودشان را دارند، اما در غربت همین طور.

ماجرای خوابیدن این افراد در اتوبوس از صبح زود شروع می شود و تا ساعت 5 صبح یعنی تا سحر و زمانی که سایر شهروندان برای استفاده از اتوبوس به ایستگاه ها می روند ادامه دارد. با 25000 تومان بیشتر (ارزان ترین مسافرخانه تهران 50000 تومان) ورود آنها به مسافرخانه غیرممکن شده است. به گفته برخی از این افراد، گرمخانه ها آنقدر غیربهداشتی هستند که تحمل آن بسیار سخت تر از خوابیدن در اتوبوس است. سرما نمی گذارد در جاده بمانند. او روی صندلی اتوبوس می ماند، اگر هزینه بلیط اتوبوس را پرداخت کنند و در انتهای مسیر پیاده شوند و سوار اتوبوس دیگری شوند و به مسیر برگردند. اتوبوس 24 ساعته تهران تنها پناهگاه این افراد است. افرادی که به گفته خودشان امرار معاش می کنند یا کار می کنند یا صنایع دستی می فروشند یا هر چیز دیگری. در بین این افراد معتاد هم وجود دارد اما تعدادشان کم است.

برای ساخت این مجموعه از نیمه دی ماه چندین شب را با این افراد گذراندیم و به گفت و گو نشستیم و به درد دلشان گوش دادیم. این بار متوجه شدیم که برخی از این افراد مدام در اتوبوس می خوابند و برخی نیز به خواب شبانه در اتوبوس فکر می کنند. از نظر تعداد کم نیستند و از شمال به جنوب در دو خط (تجریش – راه آهن و ترمینال جنوبی – پارک وی) و از شرق به غرب در یک خط (در سراسر تهران – آزادی) دیده می شوند. این گزارش حاصل شب های زیاد با این افراد است. اگر به عکس های این افراد در نیمه های شب تهران و در اتوبوس و خیابان نگاه کنید، تنها بخشی از بی خانمانی این افراد را خواهید دید. اما چرت زدن بیشتر شبیه یک چشم بر هم زدن موقت است تا یک خواب عمیق و آرام!

عکاس: مرتضی ژانگنه و مجید خواه